جزئیات اجزایی هواساز

جزئیات اجزایی هواساز

به طور کلی هواساز ها یکی از مهم ترین تجهیزات در سیستم تهویه مطبوع به شمار می روند دلیل این امر قابلیت هایی چون ، تنظیم و کنترل دما ، تنظیم و کنترل رطوبت هوا و فیلتراسیون است که از آن برخوردار می باشد و این قابلیت ها با استفاده از تجهیزات و قطعاتی است که در این دستگاه تعبیه شده است . قیمت هواساز ، با توجه به کیفیت بالایی که دارد بسیار مقرون به صرفه است . در این مقاله نیز به بررسی جزئیات اجزایی هواساز پرداخته ایم.

اجزای هواساز

بر اساس نکات گفته شده با توجه به اهمیت این موضوع در این جا به بررسی جزئیات اجزای تشکیل دهنده هواساز می پردازیم ؛ از سری اجزای بسیار مهم و اصلی هواساز ها می توان به موارد زیر اشاره کرد :

بدنه

یکی از اجزای اصلی هواساز ، بدنه ی آن می باشد که در کنار نگهداری تمام تجهیزات و قطعات در کنار هم ، به صورت یکپارچه ، وظیفه دارد تا از آن ها در برابر عوامل خارجی محافظت کند تا آسیبی به آن ها وارد نشود . به غیر از این دو فاکتور ، هوایی که قرار است تا تحت تأثیر عوامل مختلف نظیر تغییر دما ، تغییر رطوبت و فیلتراسیون قرار بگیرد در داخل آن در گردش قرار می گیرد . عمدتاً بدنه ی هواسازها را به صورت دوجداره می سازند جداره خارجی را عموماً از جنس ورق گالوانیزه و جداره ی داخلی را با توجه به نوع کاربرد دستگاه ، از جنس استیل ، گالوانیزه و یا فولاد ضد زنگ تولید می کنند و در بین این دوجداره در فضای خالی آن ، به منظور جلوگیری از هدر رفت انرژی مواد عایق چون ، پلی استایرن یا پلی یورتان مورد استفاده قرار می گیرد . از نظر میزان ضخامت ورق هایی که دربدنه مورد استفاده قرار می گیرند را با توجه به دو فاکتور ظرفیت و نوع فن از ۰.۷ میلیمتر الی ۱.۵ میلیمتر در نظر می گیرند .

از خدمات هایواتر: چیلرخانگی

الکتروموتور

الکتروموتور ، تجهیزی است بسیار کاربردی و مهم که با دریافت انرژی الکتریکی و ارسال آن به فن ، سبب به چرخش در آمدن پره های فن می شود . در واقع تنها نیرو محرکه در هواساز الکتروموتور می باشد . مبحث معمولی یا اینورتر بودن هواساز مربوط به این قسمت است . به طور عمده از نظر سرعت ، الکتروموتور های مورد استفاده در هواساز ها را در دو سرعت ۱۴۵۰rpm و rpm2900 می سازند . میزان توان الکتروموتور با افت فشار و ظرفیت هوادهی ارتباط مستقیم داشته و هر چه قدر ظرفیت هوادهی و افت فشار بالا تر باشد توان الکتروموتور نیز افزایش خواهد یافت .

فن

در یک دستگاه هواساز ، فرایند مکش ، در گردش قرار دادن جریان هوا در محفظه ی دستگاه و در نهایت دهش هوا به محیط مورد نظر از طریق فن آن انجام می شود بر همین اساس نیاز است تا از فن مناسب و متناسب با نیاز و شرایط استفاده کنید تا تمام مراحل بالا به درستی انجام شوند در این خصوص در زمان انتخاب فن می بایست به فاکتور هایی چون ، میزان افت فشار در خارج و داخل هواساز و میزان هوادهی هواساز در واحد زمان توجه داشته باشید . به طور کلی از فن های مختلف چون ، فن بکوارد ، فن فوروارد و … می توان در هواساز استفاده نمود که در ادامه به بررسی آن ها پرداخته ایم .

کویل

 سرد یا گرم شدن هوای محیط از طریق سیالی که در درون کویل در جریان است انجام می شود . بر همین اساس کویل در واقع لوله یا دسته ای لوله بوده که سیال سرد یا گرم از بخش منبع تأمین کننده گرمایش یا سرمایش که می توانند تجهیزاتی چون ، بویلر ، چیلر ، دیگ و … باشند ؛ در داخل آن در جریان قرار بگیرند و پس از تبادل دمایی با هوا ، سیال تغییر دما یافته مجدداً به بخش مربوطه برگشت داده شود . عمدتاً کویل های مورد استفاده در هواساز به دو گروه سرمایشی و گرمایشی تقسیم بندی می شوند که باز هر کدام به نوبه ی خود دارای انواع مختلف می باشند که در ادامه به طور مفصل به بررسی آن ها پرداخته ایم .

شیر موتوری

با استفاده از این قطعه در هواساز ، جریان سیال ورودی به کویل ها را کنترل می کنند به این صورت که با نصب آن بر روی قسمت ورودی آب سرد یا گرم به کویل ، به دنبال کاهش و یا افزایش دما در بیش از حد تعیین شده ، با مسدود سازی مجرای ورودی مانع از ورود سیال به درون کویل شده و به نوعی آب را بای پس می کند .

بخش فیلتراسیون

این بخش از هواساز که شامل استفاده از فیلتر های تصفیه کننده هوا می باشد وظیفه دارد تا با توجه به نوع فیلتر مورد استفاده در دستگاه ، ذرات آلوده کننده ی موجود در هوا را جذب نماید . نکته ای که در خصوص فیلتر ها جدا از نوع آن ها وجود دارد ، این است که ، هر چه تراکم و تعداد بستر فیلتر ها بیشتر باشد در نتیجه هوایی که از هواساز خارج می شود پاکیزه تر است . از آن جایی که استفاده از فیلتر در هواساز بسیار الزامی است برای آن می توان سه دلیل چون ؛ افزایش کیفیت هوا به منظور تنفس بهتر و کاهش بیماری های ناشی از هوا ، افزایش طول عمر دستگاه به دلیل استفاده از پیش فیلتر ها که مانع از ورود ذرات معلق در هوا به درون محفظه ی هواساز می شوند و در آخر جلوگیری از ورود ذرات جامد که نه تنها سلامت افراد را در خطر قرار می دهند بلکه به اسباب و اثاثیه ی محیط نیز آسیب وارد می کنند ، را آورد . از آن جایی که مبحث مربوط به فیلتراسیون با توجه به تنوع فیلتر ها زیاد است در ادامه انواع فیلتر مورد استفاده در هواساز را مورد بررسی قرار داده ایم .

چیلر بخریم یا کولر گازی ؟

 

تجهیزات مربوط به رطوبت

 این تجهیزات که مربوط به تنظیم و کنترل رطوبت هوا می باشد شامل رطوبت گیر و رطوبت زن است در واقع با استفاده از رطوبت گیر می توان ، رطوبت اضافی موجود در هوا را کاهش و یا حذف کرد و با استفاده از تجهیزی چون رطوبت زن می توان در مواجه با هوای خشک و عاری از رطوبت ، به هوای خروجی از هواساز رطوبت اضافه نمود . به طور کلی رطوبت زن و رطوبت گیر نیز مانند دیگر تجهیزات چون فیلتر ، فن و … دارای انواع مختلف هستند که در ادامه آنها را برایتان شرح داده ایم .

دمپر

بر روی بدنه ی هواساز یک سری دریچه هایی آلومینیومی تعبیه شده اند که از آن قسمت ها هوا به درون محفظه ی دستگاه وارد می شود به این قسمت ها دمپر گفته و وظیفه ی آن کنترل دبی هوای ورودی به دستگاه که می تواند هوای تازه یا برگشتی است ، باشد . نحوه ی کنترل دمپر ها به دو شکل دستی و با کمک موتور دمپر امکان پذیر است .

سنسور دما

سنسور دمایی در واقع رابطی میان هوای خروجی از هواساز و ترموستات می باشد به این شکل که به نوعی دمای هوا را اندازه گیری کرده و با انتقال آن به ترموستات به کنترلر فرمان می دهد که چه دستوری را به دستگاه هواساز بدهد تا در جهت این دستور دمای هوا به حد مطلوب و مورد نظر برسد .

رطوبت سنج : همان طور که از عنوان آن مشخص است این تجهیز ، میزان رطوبت موجود در هوای خروجی از دستگاه را اندازه گیری کرده و با ارسال اطلاعات مربوطه به کنترلر سبب کنترل و تنظیم رطوبت موجود در هوا می شود به این شکل که در صورت بالا بودن رطوبت ، بخش رطوبت گیر فعال شده و در صورت کمبود رطوبت در هوا ، تجهیزی چون رطوبت زن فعال می شود .

سوئیچ اختلاف فشار

با استفاده از سوئیچ اختلاف فشار می توان ، اختلاف فشاری را که در دو بخش ورودی و خروجی هواساز می باشد را کنترل نمود در واقع با استفاده از این تجهیز به نوعی می توان از عملکرد مناسب فیلتر ها آگاه شد . چرا که یکی از عمده ترین دلایل وجود اختلاف فشار در بیش از حد معین ، عدم کارکرد مناسب فیلتر ها به دلیل گرفتگی و اشباع از نظر جذب ذرات آلودگی است که با استفاده از این تجهیز می توان متوجه این مشکل شد .

انواع فیلتر مورد استفاده در هواساز

• فیلتر آلومینیومی
   این نوع فیلتر تصفیه که از آن به عنوان پیش فیلتر یاد می شود با قرار گیری در اولین مرحله از فیلتراسیون ، ذرات بزرگ موجود در هوا را جداسازی می کند . از نظر شکل ساختاری فیلتر های آلومینیومی به صورت توری و به شکل لانه زنبوری هستند که به صورت سه لایه و یا حتی بیشتر مورد استفاده قرار می گیرند . عمدتاً این نوع فیلتر تصفیه در دسته ی فیلتر های قابل شستشو قرار داشته و با انجام تمیزکاری آن می توان مجدد آن را احیا کرده و از آن استفاده نمود . یکی از ویژگی های بسیار مهم فیلتر آلومینیومی این است که در برابر فشار و دما مقاومت بسیار بالایی دارد .
• فیلتر روغنی
  از نظر ساختاری این مدل فیلتر را از الیاف فلزی یا سلولزی که بر روی آن ها لایه ای روغن مخصوص یا مواد چسبناک قرار دارد می سازند . به طور کلی فیلتر های روغنی را به دو شکل اتوماتیک یا دستی تولید می کنند که در نوع اتوماتیک فرایند تمیز کردن فیلتر به صورت اتومات با استفاده از چرخ دهنده انجام می شود اما در مدل دستی ، فرایند تمیزی فیلتر به صورت دستی قابل انجام است به این صورت که با در آوردن فیلتر از جای خود و شستشوی آن با مواد مخصوص ، آن را در روغن مخصوص غوطه ور کرده و سپس مجدداً از آن استفاده می کنند .
• فیلتر کربن اکتیو
  این نوع فیلتر با توجه به جنس ساختاری که از آن برخوردار است قادر است تا بو های ناخوشایند که می توانند ، دی اکسید کربن ، گاز نیتروژن و … باشد را حذف کند . همان طور که از اسم فیلتر مشخص است در فیلتر کربن اکتیو از کربن فعال استفاده شده است و در زمان کارکرد ، کربن های فعال به صورت طبیعی به دنبال گرم شدن ، در بین ذرات آن ها شکاف هایی باز می شود که این اقدام ، افزایش مقدار کربن را به دنبال خواهد داشت که با توجه به این عنوان ذرات معلق در هوای بیشتری جذب کربن ها می شوند .
• فیلتر پلیتد
  عمدتاً این نوع فیلتر هواساز غیر قابل شستشو بوده و در زمان اشباع شدن از آلودگی و یا عدم کارکرد مناسب باید تعویض شود . از این نوع فیلتر تصفیه به عنوان دومین یا سومین بستر فیلتراسیون ، به منظور حذف ذرات گرد و غبار و به نوعی ذرات جامد موجود در هوا استفاده می شود . از نظر میزان راندمان و کارایی بر اساس استانداردی که برای آن تعریف شده است قادر است تا راندمانی بین ۴۵% الی %۹۸ درصد ارائه دهد البته در این جا به این نکته نیز توجه داشته باشید که هر چه میزان راندمان فیلتر بیشتر ، افت فشار آن نیز بیشتر خواهد بود .
• فیلتر ها
   معمولاً این نوع فیلتر تصفیه با توجه به میزان راندمان و قیمت گرانی که از آن برخوردار است در هواساز های هایژنیک مورد استفاده قرار می گیرد و از قابلیت جذب ذرات تا اندازه ی ۰.۳ میکرون برخوردار است . از نظر جنس ساختاری آن را از ترکیب دو ماده مایکرو فایبرگلاس و سنتتیک یا مایکرو فایبرگلاس به تنهایی تولید می کنند . عمدتاً اخرین بخش از بستر فیلتراسیون مربوط به این فیلتر تصفیه می باشد . از نظر میزان راندمان ، فیلتر های هپا قادر به ارائه راندمان از ۹۹.۹۵% الی ۹۹.۹۷% هستند که با توجه به این میزان درصد می توانند ، باکتری ها ، ویروس ها ، مواد بیماری زا و … را حذف نمایند .
• فیلتر اولپا
  فیلتر اولپا در مقایسه با فیلتر هپا ، از راندمان بیش از ۹۹.۹۹۹% برخوردار است بر همین اساس استفاده از آن بسیار محدود و مختص به پروژه های بسیار حساس و خاص می باشد . در واقع این فیلتر قادر است تا ذرات دارای اندازه ی ۰.۱۲ میکرون را حذف نماید .
• فیلتر کیسه ای
   به طور کلی در هواساز های خانگی و صنعتی از این نوع فیلتر تصفیه به عنوان آخرین بستر فیلتراسیون استفاده می شود در حالی که در هواساز های هایژنیک قبل از فیلتر هایی چون هپا و اولپا مورد استفاده قرار می گیرد و از قابلیت جذب ذرات با ابعاد ۱ الی ۱۰ میکرون را برخوردار است . . فیلتر های کیسه ای غیر قابل شستشو می باشند اما در کنار این عنوان ، از طول عمر بالایی برخوردار بوده و به دلیل شکل ساختاری که دارد ظرفیت نگهداری گرد و غبار آن زیاد است . جنس این نوع فیلتر از پارچه های پنبه ای یا کتانی است که با عبور هوا از میان آن ها به صورت کیسه باد شده ، می شوند .

تجهیزات مربوط به تنظیم و کنترل رطوبت هوا

یکی از مهم ترین کاربرد های هواساز در جهت تنظیم و کنترل رطوبت است زیرا رطوبت تأثیر بسیار زیادی بر روی سلامت افراد و تجهیزات و سیستم های موجود در محیط می گذارد . اگر دقت کرده باشید در برخی فصول سال چون فصل زمستان ، بیشتر افراد با ترک های پوستی و خارش مواجه هستند که این امر به دلیل عدم کافی بودن رطوبت است و یا در صورت بالا بودن میزان رطوبت با مشکلاتی نظیر تنگی نفس ، خستگی و بی حالی ، خواب آلودگی و … روبرو هستیم و همچنین در خصوص تجهیزات و دستگاه ها ، با بالا بودن رطوبت شاهد خوردگی و زنگ زدگی ، ایجاد کپک و پوسیدگی در وسایل چوبی و … خواهیم بود بر همین اساس تنظیم و کنترل رطوبت امری است بسیار الزامی که از طریق دستگاهی چون هواساز امکان پذیر است . در واقع هواساز با استفاده از دو تجهیز زیر چون ، رطوبت گیر و رطوبت زن این فرایند را انجام می دهد .

• رطوبت زن
  رطوبت زن دستگاهی است که باعث می شود بر میزان رطوبت هوا افزوده شود خصوصاً در فصل زمستان که رطوبت موجود در هوا بر اثر حرارت کاهش یافته و با هوایی خشک روبرو هستیم . عمدتاً سیستم های رطوبت زنی در هواساز ها شامل چند دسته چون ، رطوبت زن از نوع اسپری ، رطوبت زن التراسونیک ، رطوبت زن بخار ، رطوبت زن تشتی و … می باشد که با توجه به نیاز و شرایط می توان از آن ها در هواساز خود استفاده کرد .
• رطوبت گیر
  با استفاده از این سیستم می توان رطوبت موجود در هوا را کاهش داد . در برخی مناطق کشور چون بخش های شمالی با سطح زیادی از رطوبت مواجه هستیم که الزام به استفاده از تجهیز رطوبت گیر را دوچندان می کند . در فرایند رطوبت گیری هوا ، بیشترین کاربرد را کویل های DX دارند .

انواع فن هواساز

• فن فوروارد
  این نوع فن در مصارف دارای افت فشار پایین کارایی دارد .
• فن بکوارد
  زمانی که در پروژه ای با افت فشار بالا مواجه هستید ، بهترین گزینه استفاده از فن های بکوارد می باشد .
• پلاگ فن
  این فن از نوع بکوارد بوده و در هواساز های هایژنیک مورد استفاده قرار می گیرد . همان طور که می دانید در هواساز های هایژنیک از فیلتر های متنوع استفاده می شود که به این شکل بر بستر فیلتراسیون افزوده می شود نتیجه ی این امر به وجود آمدن اختلاف فشار بالا خواهد بود بر همین اساس از این نوع فن استفاده می کنند . فرایند اتصال یافتن پلاگ فن و الکتروموتور به شکل کوپل مستقیم انجام می شود تا بدین شکل هیچ گونه ذرات اضافی حاصل از چرخش این قطعه ، در هوا در جریان قرار نگیرد زیرا عمدتاً در اتصال میان فن و الکتروموتور از تجهیزاتی چون ، تسمه و پولی استفاده می شود اما بر اثر چرخش تسمه حول پولی ذراتی از آن درهوا معلق می شود این ذرات در فیلتر های دارای منافذ بسیار ریز چون هپا و اولپا ، باعث گرفتگی و مسدودی می شوند در نتیجه در هواساز های هایژنیک استفاده از اتصال کوپل مستقیم بهترین گزینه طلقی می شود .

انواع کویل مورد استفاده در هواساز

همان طور که در بخش قبل در قسمت کویل هواساز گفته شد کویل های مورد استفاده در این دستگاه به دو دسته کویل گرمایشی و کویل سرمایشی تقسیم می شوند که باز هر کدام از این دو دسته دارای انواع مختلف می باشند که در ادامه به بررسی آن ها پرداخته ایم :

کویل گرمایشی

از کویل های گرمایشی در فصل سرد سال یا در پروژه های صنعتی نیازمند به گرمایش ، به منظور افزایش دمای هوا استفاده می شود که عمدتاً در این جا از سه نوع کویل گرمایشی زیر می توان در هواساز استفاده کرد :

• کویل آب گرم
  همان طور که از عنوان آن مشخص است در این نوع کویل ، آب گرم در جریان است بر همین اساس آب گرم مورد نیاز کویل با متصل شدن به تجهیزات گرمایشی چون ، بویلر ، دیگ و یا پکیج و … تأمین می شود . عمدتاً جنس کویل های آب گرم از مس است .
• کویل الکتریکی
   در این نوع کویل دیگر نیازی به استفاده از آب یا بخار نبوده و تنها با استفاده از هیتر برقی گرمایش مورد نیاز هواساز در جهت گرم نمودن هوای محیط تأمین می شود .
• کویل بخار
  در کویل های بخار ، به دلیل فشار بالایی که از سمت بخار به کویل وارد می شود ، از نظر ضخامت آن را نسبت به نوع آب گرم ضخیم تر تولید می کنند . در برخی از تجهیزات گرمایشی چون بویلر ، بخار آب تولید می شود که با متصل شدن کویل هواساز به این تجهیز ، بخار مورد نیاز ، در آن در جریان قرار می گیرد .

کویل سرمایشی

کویل های سرمایشی به منظور کاهش دمای هوا در فصول گرم سال و یا در مصارف و پروژه های صنعتی نیازمند به برودت ، مورد استفاده قرار می گیرند که به طور کلی در هواساز ها تنها می توان از دو نوع کویل سرمایشی که در ادامه برایتان شرح داده ایم استفاده نمود :

• کویل آب سرد
  در سیستم تهویه مطبوع پرکاربردترین دستگاه در جهت خنک سازی آب مورد نیاز دیگر دستگاه ها چون هواساز چیلر ها هستند بر همین اساس در زمان نیاز به آب سرد در هواساز کویل مورد نظر را به چیلر اتصال داده تا به این شکل آب سرد تأمین شود .
• کویل انبساط مستقیم (DX)
  در صورت استفاده از این نوع کویل دیگر نیازی به دستگاه چیلر نبوده و به جای استفاده از آب سرد در داخل کویل ها مبرد در جریان قرار خواهد گرفت .

سخن پایانی

امیدوارم با خواندن این مقاله ، به طور کامل با همه اجزای دستگاه هواساز خانگی و دیگر انواع هواساز ،به طور کامل آشنا شده باشید و اگر سوالی در این زمینه برایتان پیش آمد ، میتوانید در قسمت دیدگاه ها سوالتان را مطرح کنید.

سوالات متداول جزئیات اجزایی هواساز

1. اجزای اصلی هواساز چیستند؟
   اجزای اصلی هواساز عبارتند از فیلترهای هوا، فن‌ها، گریل هوا، کنترل‌کننده ترموستات و سنسورهای هوا.
2. چگونه فیلترهای هوا در هواساز عمل می‌کنند؟
   فیلترهای هوا در هواسازها برای حذف ذرات معلق، گرد و غبار و آلودگی‌های هوا استفاده می‌شوند.
3. نوع فن‌های استفاده شده در هواسازها چیست؟
   فن‌های هواسازها برای جابجایی هوا و ایجاد جریان در داخل دستگاه استفاده می‌شوند.
4. چگونه سیستم تهویه در هواسازها کنترل می‌شود؟
   سیستم تهویه هواسازها معمولاً توسط یک کنترل‌کننده هوشمند یا الکترونیکی کنترل می‌شود که بر اساس نیازهای دما و رطوبت، سرعت فن و عملکرد فیلترها را تنظیم می‌کند.