منبع انبساط چیست ؟!

منبع انبساط چیست ؟

امروزه در اکثر ساختمان ها یکی از  سیستم هایی که دارای الویت می باشد ، سیستم های گرمایشی هستند . این سیستم ها دارای تجهیزات گوناگونی می باشد که منبع انبساط که از بهترین آن ها میتوان به منبع زیلمت اشاره کرد ، یکی از این تجهیزات به شمار می آید .  منیع انبساط در تجهیزات گرمایشی و موتورخانه باعث بالا رفتن راندمان دیگر تجهیزات می شود. به همین دلیل برای کارشناسان تاسیسات ، دارای اهمیت زیادی می باشند . به دلیل اهمیت این منابع ، مجموعه هایواتر تصمیم گرفته است این محصولات را به طور کامل  در مقاله ای با عنوان ” منبع انبساط چیست ؟! ” به شما معرفی نماید .

در سیستم های گرمایشی زمانی که دمای آب درون لوله ها بالا می رود ، فشار درون لوله ها زیاد می شود و  اگر فشار آن کاهش پیدا نکند ، احتمال انفجار دیگ وجود دارد . برای کاهش فشار آب می توان شیر اطمینان استفاده کرد . اما استفاده از شیر اطمینان خود دارای مشکلاتی می باشد . زیرا این قطعه هم مانند قطعات دیگر ممکن است  به دلیل مسائل فنی درست و به موقع عمل نکند و در هر صورت این قطعه مقداری از آب گرم سیستم را تخلیه می کند  و باعث هدر رفتن و از بین رفتن منبع و انرژی می شود . از روش های دیگر کاهش فشار آب ، استفاده از منبع انبساط می باشد که این منابع فشار درون لوله ها را کنترل می کند و از کاهش یا افزایش آن جلوگیری می کند .

از دیگر کاربرد های این منابع می توان به جبران کمبود فشار آب در واحد ها اشاره کرد . در این حالت به دلیل اینکه آب داخل منبع ذخیره می شود ، برای تامین آب واحد ها نیاز به روشن شدن هر باره ی پمپ ها نیست و از آب داخل منبع استفاده می کنیم .

منبع انبساط چیست

طرز کار منبع انبساط چیست

همان طور که می دانید امروزه و خصوصاً در فصل سرد سال ، یکی از نیازهای بشر گرمایش می باشد . بر همین اساس در زمان استفاده از بخش موتورخانه چه در محیط های مسکونی و چه در پروژه های صنعتی ، یکی از منبع های بسیار مهم و کاربردی ، منبع انبساط هستند که نه تنها در زمینه ی گرمایش می توان از آن ها استفاده کرد بلکه در سیستم های آبرسانی نیز کاربرد دارند . به گونه ای که با توجه به تنوع بالایی که از آن برخوردار هستند ، محدوده ی گسترده ای را پوشش دهی می کنند .

به طور کلی منبع های انبساطی به دو گروه بزرگ منبع انبساط باز و منبع انبساط بسته ، تقسیم بندی می شوند که هر کدام به نوبه ی خود با توجه به ساختار و عملکردی که دارد ، از کارکرد و کاربرد مختلف ، برخوردار می شود .

بر همین اساس در خصوص توضیح کار منبع انبساط ، به صورت مجزا کار هر گروه را برایتان شرح می دهیم:

• کار منبع انبساط باز : همان طور که از اسم آن مشخص است ، ساختار آن به صورت روباز بوده و به همین دلیل در فضای باز نصب می شود . دلیل این امر وابسطه بودن منبع به فشار هوای آزاد است تا به این شکل بتواند بر روی سیالاتی که در سیستم گرمایشی می باشند فشار اعمال کند . با توجه به این عنوان ، بهترین محل به منظور قرار گیری منبع ، قسمت پشت بام و به نوعی  قرار گیری آن در ارتفاعی بالاتر از آخرین دستگاه مبدل حرارتی می باشد . در واقع در این جا هر چه منبع در ارتفاع بالاتری قرار بگیرد ، فشار بیشتری را می تواند بر سیستم اعمال کند .

به طور کلی کار منبع انبساط باز به این صورت است که در زمان مورد استفاده قرار گرفتن ، زمانی که آب در بخش موتورخانه مورد گرمایش قرار می گیرد نه تنها دمای آن افزایش پیدا می کند بلکه ، بر میزان حجم و فشار آن نیز افزوده می شود که نتیجه ی این امر ، بالا رفتن سطح آب می گردد . در این جا بخش اضافی آب به درون منبع انبساط باز انتقال داده می شود . بر همین اساس زمانی که مصرف آب صورت بگیرد ، بر اثر فشاری که هوا به سطح آب وارد می کند ، و از طرفی به دلیل وجود نیروی گرانش ، آب با فشار به قسمت های مختلف در جریان قرار می گیرد . یکی از مزیت های بسیار مهم و حائزاهمیت این نوع منبع ها در زمینه ی برخورداری از ضریب اطمینان بالا در مقابل فشار های زیاد است چرا که در صورت بروز این مشکل ، نه تنها با استفاده از شیر های اطمینانی که در کنار منبع قرار داده شده است ، بخش اضافی بخار و آب خارج می شود بلکه به دلیل روباز بودن منبع ، در صورتی که حتی شیر اطمینان با مشکل روبرو شود ، امکان سر ریز شدن آب گرم و یا خارج سازی بخار اضافی وجود دارد . 

• کار منبع انبساط بسته :به طور کلی منبع های انبساط بسته نقطه ی مقابل منبع های انبساط باز قرار دارند ، چرا که این نوع منبع بر خلاف مدل روباز ، به صورت بسته بوده و به صورت دستی در داخل آن هوا یا گاز بی اثر ، تحت فشار قرار دارد که این امر ، قرار گیری منبع را در محیط بسته ، میسر می سازد . به طور معمول منبع های انبساط بسته در قسمت موتورخانه و به نوعی در هر جایی که نیاز باشد ، نصب می شوند . کار این نوع منبع انبساطی ، با توجه به ساختاری که دارد ، به طور کلی ، به این صورت است ؛ از آن جایی که در این منبع هوا یا گاز بی اثر وجود دارد ، با ورود آب به درون آن ، آب به صورت تحت فشار ، در منبع ذخیره سازی می شود به گونه ای که با باز شدن شیر آب مصرفی ، آب به همراه فشار و سرعت بالا ، به قسمت مورد نظر انتقال می یابد . البته در این جا نکته ای که وجود دارد این است که ، آب و هوا به هیچ عنوان با یکدیگر ترکیب نمی شوند بلکه از طرق وجود پرده ی دیافراگمی و یا تیوپ لاستیکی در دو قسمت مختلف ، در منبع قرار می گیرند . در آخر با توجه به تمام مواردی که در خصوص منبع های انبساطی گفته شد این نتیجه حاصل می شود که در تمامی محیط ها چه به منظور ، تأمین و جبران کمبود فشار در آب و چه ، در جهت کنترل و تنظیم فشار آب و بخار ، استفاده کردن از این نوع منبع ها بسیار کارآمد است .

انواع منبع انبساط

• منبع انبساط باز
• منبع انبساط بسته

منبع انبساط باز

همانطور که از اسمش پیداست ، این منابع بدون محفظه می باشند و با هوای محیط تماس دارند و فشار هوای محیط تاثیر مستقیم روی مایع آن دارد . از منابع برای سیستم های گرمایشی که دارای فشار کم هستند استفاده می شود .

محل نصب منبع انبساط باز

منابع انبساط باز برای اینکه دارای عملکرد بهتری باشند باید در ارتفاعی بالاتر از آخرین مبدل قرار گیرد که می توان گفت بهترین محل برای این منابع در پشت بام می باشد . زیرا در این حالت هم می تواند به بهترین شکل فشار کل سیستم را تنظیم کند و هم می تواند با هوا ارتباط مستقیم داشته باشد .

نحوه عملکرد منبع انبساط باز

عملکرد این سیستم ها به این شکل می باشد که با افزایش دما حجم آب نیز افزایش پیدا می کند و سطح آب درون مخزن بالا میرود . در این حالت آب موجود در منبع با اعمال فشار هوا و محیط اطراف ، به داخل لوله ها وارد می شود و از آن جا به دیگر تجهیزات گرمایشی انتقال میابد . در این صورت هر چقدر که منبع ما در ارتفاع بالاتری قرار بگیرد ، آب درون مخزن  با فشار بیشتری به دیگر سستم ها منتقل می شود .

مزایا منبع انبساط باز

1. دارای هزینه نگهداری بسیار کمی می باشد
2. نگهداری آن ها بسیار آسان است
3. دارای ظریب اطمینان بالایی هستند
4. کنترل دقیقی روی دیگر سیستم های گرمایشی دارند .

معایب منبع انبساط باز

1. ابن منابع برای سیستم های پر فشار عملکرد مناسبی ندارند .
2. باعث اتلاف انرژی در فصل سرما می شوند .
3. احتمال زنگ زدگی به دلیل مجاورت در فضای آزاد وجود دارد .
4. به لوله کشی اولیه نیاز دارد .

انواع منبع انبساط باز

منابع انبساط باز در انواع گوناگونی از جمله پلی اتیلن ، فایبر گلاس ، آلومینیوم ، گالوانیزه  در انواع استوانه ای و یا مکعب ساخته می شوند  که نوع فایبر گلاس ، آلومینیومی و آهنی در ایران کاربرد دارند .

منبع انبساط بسته

منبع انبساط بسته  بر خلاف منابع انبساط باز ، نزدیکی دیگ ها و در ارتفاع پایین تر قرار می گیرد که اصولا آن ها را در موتورخانه ها نصب می کنند   . در این منابع بالشتک هایی از جنس هوا و گاز وجود دارد که فشار مورد نیاز منبع انبساط بسته را تامین می کند . ساختار این منابع به این شکل است که اصولا جنس جداره بیرونی آن ها از جنس آهن می باشد .

درون منابع انبساط بسته ، یک تیوپ قرار گرفته است که میان تیوپ و دیوار منبع ، گاز نیتروژن قرار دارد  . تیوپ این منابع به وسیله دیگ و یا پمپ ، از آب اشباع می شود و زمانی که به آب مصرفی نیاز می شود به کمک فشار گاز ، آب مصرفی ساختمان از داخل منبع تامین می شود و دیگر نیاز به روشن و خاموش شدن هر باره ی پمپ ها برای تامینآبگرم مصرفی وجود ندارد .

از این منابع در سیستم هایی که مجهز به پمپ آبرسانی ، بوستر پمپ آبرسانی و بوستر پمپ آتش نشانی می باشند ، استفاده می شود .

مزایا منبع انبساط بسته

در مواردی که از منبع انبساط بسته ( تحت فشار ) استفاده شده است ، زمانی که به آب مصرفی نیاز می شود ، بجای ابنکه پمپ آب روشن شود ، از آب داخل منبع استفاده میکنیم و از روشن و خاموش شدن بیش ار حد پمپ و همچنین بوستر پمپ جلوگیری می کنیم .  منابع انبساط بسته باعث ثبات فشار آب می شود و همچنین نیاز یه کانال کشی  و لوله کشی وجود ندارد و به دلیل عدم مجاورت در برابر هوا ، دارای طول عمر طولانی تری می باشد .

معایب منبع انبساط بسته

• دارای قیمت بیشتری نسبت به منابع انبساط باز هستند .
• نیاز به رسیدگی مرتب دارند .
• امکان نفوذ گاز به داخل آب تیوپ وجود دارد
• دارای هزینه نگهداری بیشتری نسبت به منابع انبساط باز هستند .

انواع منبع انبساط بسته

منبع انبساط بسته دیافراگمی

در این نوع منبع ، امکان جدا شدن تیوپ به منبع وجود ندارد و تیوپ به دیواره منبع چسبیده است . در بالای تیوپ ، آبقرار گرفته است که با افزایش دمای آب ،  فشار آن زیاد می شود و تیوپ منبسط و بزرگ تر می شود . بعضی اوقات ممکن است فشار آب بیش ار حد افزایش پیدا کند و در ابن صورت برای تخلیه آن ، از شیر های تخلیه استفاده می کنیم  و فشار را به یک حد مطلوبی می رسانیم .

منبع انبساط بسته تیوپی

در این نوع از منابع ، تیوپ ها قابل جدا شدن و تعویض می باشند و در صورتی که تیوپ پاره و سوراخ شود ، به راحتی می توان تیوپ جدیدی تهیه کرده و مجددا نصب کرد .

روش تشخیص سوراخ شدن تیوپ منبع انبساط بسته 

زمانی  که فشار آب در بهترین و بالاترین میزان خود می باشد ، در پوش بالای شیر هوای منبع را برداشته و پین شیر را فشار دهید . اگر فقط هوا از آن خارج شود تیوپ به احتمال زیاد سالم است و در صورتی که  به همراه هوا ، آب هم خارج شود ، احتمالا تیوپ پاره شده و سوراخ شده است .

نکته : اگر تیوپ منبع پاره و سوراخ بشود ، هوای داخل منبع به وسیله آب جذب می شود و هرچه سریع تر باید تیوپ عوض بشود . توجه داشته باشید اگر عمر تیوپ شما تمام شده باشد و دیگر کارایی اول را نداشته باشد بهتر است در فرصت مناسب قبل از پارگی ، آن را تعویض کنید .

نکات مهم در نگهداری و نصب منبع انبساط بسته ( منبع تحت فشار )

• بهتر است تا جایی که می توانید ، از شیر صافی برا جلوگیری املاح به داخل تیوپ استفاده نمایید . زیرا املاح ریز وارد تیوپ می شوند و باعث پارگی و سوراخ شدن تبوپ می شوند .
• زمانی که فشار آب داخل منبع را چک و تنظیم می کنید ، بهتر است آب داخل منبع را تخلیه کنید تا  به صورت دقیق تر فشار آب را تنظیم نمایید .
• در یک زمان بندی مشخصی فشار باد منبع را چک کنید .

با توجه به مطالب مقاله ” منبع انبساط چیست ” و آشنایی با این منابع ، به نظرتون کدوم یکی از آن ها برای سیستم گرمایش ساختمان شما مناسب تر می باشد ؟ نظرتو برام بنویس !